Catullo carmi foto

Egnatius, quod candidos habet dentes,

Egnazio, poichè bianchi ha i denti,

renidet usque quaque. Si ad rei ventum est

sorride sempre. Siamo di fronte al banco dell’accusato

subsellium, cum orator excitat fletum,

mentre l’avvocato cerca di conciliare il pianto,

renidet ille; si ad pii rogum fili

lui ride; siamo al rogo* del pio figlio                     

lugetur, orba cum flet unicum mater,

a gemere, mentre la madre privata dell’unico figlio lo invoca,

renidet ille. Quidquid est, ubicumque est,

lui ride. Qualunque cosa sia, dovunque sia,

quodcumque agit, renidet: hunc habet morbum,

qualsiasi cosa faccia, ride: ha questo morbo,

neque elegantem, ut arbitror, neque urbanum.

non elegante, penso, nè civile.

Quare monendum est te mihi, bone Egnati.

Pertanto devo avvertirti, buon Egnazio.

Si urbanus esses aut Sabinus aut Tiburs

Se tu fossi un cittadino o Sabino o di Tivoli

aut pinguis Vmber aut obesus Etruscus

o grasso Umbro o Etrusco obeso

aut Lanuvinus ater atque dentatus

o Lanuvino nero e pieno di denti

aut Transpadanus, ut meos quoque attingam,

o transpadano, per toccare anche i miei,

aut quilubet, qui puriter lavit dentes,

o chiunque, che si lava i denti in modo pulito,

tamen renidere usque quaque te nollem:

ciò nonostante non vorrei che tu sorridessi di continuo:

nam risu inepto res ineptior nulla est.

infatti non esiste niente più stupido che ridere da stupidi

nunc Celtiber es: Celtiberia in terra,

Ora, tu sei Celtibero: in terra Celtibera,

quod quisque minxit, hoc sibi solet mane

con ciò che uno ha pisciato, al mattino è abitudine

dentem atque russam defricare gingivam,

strofinare i denti e le gengive rosse*,  

ut quo iste vester expolitior dens est,

tanto che quanto più si hanno i denti puliti,

hoc te amplius bibisse praedicet loti.

tanto più proclamerà che tu hai bevuto urina.

 


Commento alla traduzione di “Egnatius, quod candidos habet dentes” (Carme 39)

  • 1*rogo funerario (è una cremazione)
  • 2*sfregate fino a farle diventare rosse

Celtiber, bera, berum: Celtibero
Celtiberi, orum: Celtiberi popolazione derivante dalla fusione di Celti e Iberici, nel centro della Spagna;
mingo, mingere, minxi, minctus: urinare, atto della minzione, da cui in italiano il verbo mingere;
lotium, loti: urina utilizzata per candeggiare e schiarire i vestiti;